Telex

De operationele en logistieke bedrijfs- en bevelsvoering van de Koninklijke Luchtmacht waren decennia lang afhankelijk van het eigen telexnetwerk. Aanvankelijk waren dit verbindingen van onderdelen en staven met z.g. tape relay centra. Een netwerk met diverse knooppunten, zoals in Vessem, Hilversum, Arnhem, en zo meer, waar telexberichten op basis van de informatie in de eerste regels werden gedupliceerd en verder verzonden. Tape relay centra en verbindingscentra (VBC´en) waren herkenbaar aan hun route-indicatoren, die iedere Specialist Verbindingen uit het hoofd kende. Als opfrisser HIER een lijstje.
Ook de NATO gebruikte dit medium, zoals in het JOC in Maastricht. Dit was alles handwerk, en er waren veel telexisten voor nodig, opgeleid door de KLu zelf.

Om dit in goede banen te leiden waren er uiteraard procedures nodig. Die waren o.a. vastgelegd in de Allied Communication Procedures ( ACP 121 en ACP 127) en de NL supplementen daarop.

Het systeem was niet alleen personeelsintensief maar leidde met name tijdens grotere oefeningen tot situaties waar telexisten zich een weg moesten banen door een massa telextapes waar geen kop of staart meer aan te ontdekken viel! In de zeventiger jaren werd dit daarom geautomatiseerd en nam het Automated Message Switching System (AMSS), ontwikkeld door Philips, deze taak over. Zie elders op deze website meer informatie daarover. Andere landen en ook NATO waren iets minder snel...

Ook na invoering van het AMSS was de afhandeling van telexberichten bij de ontvangers - staven en onderdelen - nog steeds handwerk. Het ontvangen bericht werd geadministreerd en door 'runners' afgeleverd bij de geadresseerden, snel of minder snel afhankelijk van de prioriteit. Eerst gebeurde dit m.b.v. de in het bericht opgenomen 'ter attentie van' + de 'know how' van het verbindingspersoneel, later werd de z.g. 'subject indicator code' (SIC) ingevoerd waarbij het onderwerp de aflevering bepaalde. Eigenlijk vrij laat pas begin negentiger jaren werd dit laatste traject geautomatiseerd, door op de afleverpunten apparatuur te plaatsen. Dit was het LOTEX project (local text exchange). De Landmacht deed dit ook, maar zoals gebruikelijk hadden Lucht- en Landmacht verschillende afkortingen (De Klu meest Engels, de KL NL-talig). Bij de KL heette dit dus het Berichten Distributie Systeem (BERDIS).

Klik op de foto's voor fotoreportages en artikelen. Klik buiten een foto om deze te sluiten. Sommige artikelen openen in een apart venster.

TERUG NAAR VERLEDEN EN HEDEN